Gereğinden fazla rekabetçi bir karaktere sahip olmak veya mükemmeliyetçilik de sınav sürecinde ve sınav esnasında kaygıyı arttırır.
Biyolojik ihtiyaçlar ve rutinler konusunda iyi bir düzene sahip olmamak. Dengeli ve yeterli beslenmeme, sağlıklı, yeterli ve zamanında uykuya sahip olmama, sedanter ve hareketsiz bir yaşam, kalitesiz öz bakım kaygıyı arttıran sebeplerdir.
Sınavda karşılaşacağı problemleri çözmeye değil sınava odaklanmak, sınavın sonuçlarını çok fazla düşünmek ve başarısız olma ihtimaline çok fazla kafa yormak kaygıyı arttırır.
Mücadele azmi düşük bireyler başarısız olma durumunda tekrar denemeyi çok ağır ve zor görürüler. Dolayısıyla başarısız olma ihtimali onları çok korkutur; sınav kaygısını tavan yaptırır.
Sınav Kaygısı Belirtileri
Karamsarlık ve öğrenilmiş çaresizlik. Başarılı olamayacağına olan inancın pekişmesi ve bunu değişmesinin zor görülmesi.
Çalışmaya karşı istekte azalma.
Odaklanma problemleri yaşama. Dikkatini toplayamama ve konsantrasyon sorunları ile karşılaşma.
İştahsızlık, uyku düzensizliği, uykusuzluk, mide bulantıları, kalp ritimlerinde bozulmalar, baş ağrıları, terleme, karın ağrıları ve mide krampları gibi bazı bedensel sağlığı tehdit eden problemler ve fiziksel şikayetler söz konusu olabilir.
Özgüvende azalma ve kendini değersiz hissetme.
Kendini sınava giren başka bireylerle sık sık kıyaslama ve kendini yetersiz görme.
Sıkıntı ve endişede artış olabilir. Huzursuzluk, tedirginlik ve anksiyete görülebilme.
Mutsuzluk, ümitsizlik, yalnız kalma isteği ve bazen ağlama krizleri sınav kaygısını belirtileri olabilir.
Sınav Kaygısının Etkileri
Öğrenciler, sınava hazırlanan bireyler sınavlarda çoğunlukla üç ayrı becerileri ile sınanırlar. Bunların birincisi tabi ki soruları yanıtlayabilecek bilgiye sahip olmaktır. Sınav kaygısı, sınav esnasında bazen bu bilgileri hatırlama ya da bu bilgiler ışığında işlem yapabilme ve akıl yürütme becerisini zorlaştırabilir. İkincisi kısıtlı zamanı verimli kullanma becerisi ve zaman yönetimini iyi sağlamaktır. Stres ve kaygı, sınav esnasında zaman yönetimini ve vakti parsellemeyi zorlaştırabilir. Üçüncüsü dikkatli olma ve odaklanma. Birçok birey sınav kaygısı ile sınavda yeterince dikkatli olamaz ve odaklanma problemleri yaşayabilir. Bütün bunları neticesinde tabi ki sınavda başarısız olma ihtimali daha çok artar.
Sınav kaygısı daha stresli olmaya, diğer işlerde ve hayatın diğer safhalarında çok fazla tedirgin ve çekingen olmaya neden olabilir.
İnsanlarla iletişim kurmada problemler yaşamaya sebep olabilir. Agresif tutumlar takınma ve asabiyet görülebilir.
Okuduğunu anlama ve aktarmada problemler görülebilir. Sınav kaygısı duygu durum değişimlerini ve düşüncelerde tutarlılığı etkileyebilir.
Hayatın akışı ve düşünceleri organize etmekte problemler yaşanabilir. Düzensizlik, dağınık olma ve savruk tavırlar görülebilir.
Sınav öncesi ve sınav esnasında bir takım fiziksel, psikolojik veya enterik problemler yaşanabilir. Kusma, baş dönmesi, baş ağrısı, nefes alıp vermede zorlanma, bakışlarda ve görmede bulanıklık görülebilir.
Sınav Kaygısıyla Başetme
Sınavın hayattaki değeri hakkında ön kabuller ve çevresel dayatmalardan sıyrılmak, daha rasyonel bir zeminde sınavı ve olası sonuçlarını değerlendirerek psikolojik yönden hazırlanmak gerekir. ‘Ben bu sınavı geçemezsem biterim’, ‘bu benim son şansım’, ‘bunda da başarılı olamazsam başka hiçbir zaman başarılı olamam’, ‘komşunun kızından daha yüksek puan almalısın’ gibi cümlelerin zihinden uzaklaşması gerekir.
Bedenin ve zihnin çalışma yöntemleri üzerine kafa yorup kendini sakinleştirme ve zihni, bedeni rahatlatma yöntemleri geliştirmenin çok faydası olacaktır. Birtakım nefes egzersizleri, gevşeme hareketleri, iç sesini dinleme sekansları oluşturma kaygıyı aşmaya çok yardımcı olacaktır.
Kaygının aslında kendisinden kaçılması gereken değil yönetilmesi gereken bir olgu olduğunun farkında olmak gerekir. Belli düzeyde stres ve kaygı insanı diri tutar ve başarma azmi aşılar. Bu kaygıyı bastırmak yerine doğru düzeylerde tutmak için kendini eğitmek çok önemlidir.
Zihinde meydana gelebilecek olumsuz düşüncelere karşı her zaman daha gerçekçi ve olumlu düşünceler üretme becerisi kazanmak çok önemlidir. Pozitif düşünce ile alternatif savlar üretilmeli ve zihindeki negatif hava dağıtılmalıdır.
